ریخت شناسی معنایی وزن در شعر فارسی

مفهوم « شکل اثر ادبی » که در آثار فرمالیستها اهمیت زیادی پیدا کرده است، به دو پیشنهاد مهم آنها وابسته است: 1) هر نکتة ادبی از واژه تا سخن، باید در پیوندی که با سایر نکته ها می یابد، بررسی گردد و شناخته شود و به این اعتبار شناخت ساختار یا شالودة اصلی اثر، مهمترین جنبةپژوهش ادبی است. 2) پژوهش «همزمانی » ــ که سوسور مطرح کرده است ــ روش اصلی پژوهش ادبی است. این مقاله، برآن است تا با مبنا قرار دادن این دو اصل و با توجه به علم ریخت شناسی و تحلیل تئوریهای فرمالیستی و ساختارگرایی در این باب، نگرشی تازه به عروض شعـری داشته باشد؛ چرا که ریخت شنـاسی وزن، به ما فرصت می دهد تا شعر را با همة عناصر ساختاری ِشکل بیرونی و نوای اندرونی‌اش بسنجیم. امروزه، علم عروض را  نمی توان با میزانی معلوم و از پیش تعیین شده، اندازه گیری کرد؛ بلکه چون همه چیز در اکنون ِشعر ــ چه اکنونی که مؤلّف خلق می کند و چه اکنونی که خواننده می آفریند ــ  خلق می شود؛ بنابراین وزن را نیز،  باید در اکنون آن جستجو کرد. مقالة حاضر، وزن را که اصلی‌ترین میزان تعیین کنندة عروض شعری است، با توجه به رویکرد معناشناسی درون متنی، مورد مطالعه و بررسی قرار داده و در نهایت، با پیشنهاد یک الگوی ساختاری مناسب، نمونه‌هایی از اشعار شاعران را، مورد نقد و بررسی قرار می دهد.